CXAPITRO 18 (DEK OK)



	"Via situacio ne placxas al vi, cxu? Vi dezirus sxangxi gxin,

cxu ne? Nu, estas facile sxangxi vian situacion.



	"Vi sxatus mangxi ion, cxu ne? Pecon da pano vi deziras, tute

certe. Aux cxu frukton? Jen, rigardu, mi havas pomon kaj orangxon por

vi. Kiel belaj ili estas! Plenaj je suko, evidente. Se vi estus

konsentinta labori por ni, vi jam estus plene sata. Kaj jen io alia:

kuko. CXu ne bonega, belega, mangxinda kuko? Ankoraux varma, jxus

bakita. Tusxu, sentu mem, kiel placxe varmeta gxi estas. Vi malsatas

nur pro via stulteco. Se vi estus sagxa, vi konsentus fari la etan

laboron, kiun mi petas de vi, kaj vi tuj ricevus la mangxajxojn. Mi

bedauxras, ke vi estas tiel obstina. Estas bedauxrinde, vidi tiel bela

knabino suferi pro malsato. Mi sincere bedauxras vian obstinecon. Nur

eta "jes", kaj cxio cxi estos via."



	Li sxajnigas sin afabla, sed estas io tre acxa en lia vizagxa

esprimo. Gerda sentas sin pli kaj pli malforta. Estas varme en cxi tiu

cxambracxo, kio ne estas facile elportebla. Krome, sxi malsatas, kaj la

vido de tiu pomo kaj de tiu orangxo estas vere suferiga. Kaj tamen sxia

devo estas diri "ne".



	"CXu vi legis la dokumenton, cxu vi komprenis gxin?" li

aldonas, kvazaux espere.



	Kompreneble sxi legis: sxi estis scivola. Almenaux sxi bezonis

scii, kial oni sxin kaptis kaj senigis je libereco. Tial sxi legis.

Estis malfacile kompreni, komence, sed iom post iom sxia memoro plene

revenis, sxi rememoris la principojn de tiu sekreta lingvo, kaj sxi

sukcesis kompreni cxion; sxi havis nenion alian por fari. Dum multaj

horoj sxi estis sola kun tiu dokumento, kiun ili lasis al sxi. Sed sxi

decidis neniam respondi al ili; sxi ja antaux longe promesis al

Profesoro Kosadi, ke pri tio sxi cxiam silentos. Neniam sxi sxangxos

sian decidon.



	"CXu vi legis la dokumenton?" sonas duan fojon la acxa vocxo.



	SXi plu silentas, kaj li eliras, furioza. Li eliras kun la

pano, la pomo, la orangxo kaj la kuko. Felicxe, ke almenaux ili lasis

al sxi akvon, varmacxan akvon, jes ja, apenaux trinkeblan, certe,

preskaux ne sensoifigan, prave, sed tamen akvo. Malsaton eblas pli

malpli elporti, sed soifon ne.



	Minutoj pasas. Multaj minutoj. Unu horo, du horoj, cxu tri

horoj? CXu multaj horoj? Kiel scii? Ne estas horlogxo sur la muro, kaj

ili prenis sxian brakhorlogxon. La lumo apenaux sxangxigxas en la

cxambro, pro la nemoveblaj fenestro-kovriloj. CXu estas frue, cxu estas

malfrue, sxi tute ne povas scii. Tago, nokto, mateno, vespero cxi tie

estas samaj. Sunlumo neniam envenas.



	Kaj jen la acxulo revenas, kun radio-kaj-kased-aparato. Li

enmetas kasedon, kaj irigas la aparaton. Eta, plenda plorema vocxeto

auxdigxas, kaj sxiras la koron de Gerda:



	"Patrino, patrineto mia, mi petegas vin. Faru, kion ili volas.

Ili kaptis min. Mi ne scias, kie mi estas. Estas terure. Mi timas. Mi

tiom deziras reiri hejmen. Mi petegas vin, faru tion, kion ili deziras.

Se ne, ili faros malbonon al mi. Ili ne diris, kion. Ili ne volas diri.

Sed mi scias, mi sentas, ke estos terure. Kompatu min, kara, kara

patrino. Kompatu vian filinon. Mi timegas. Rapidu, rapidu, ke plej frue

ili liberigu min. Ili ne volas, ke mi parolu pli longe, sed mi havas

paperon kaj plumon, kaj mi tuj skribos leteron al vi. Mi nur petegas:

obeu ilin!"



	"Jen la letero," li kriacxas, kaj post ridacxo li aldonas:



	"Nu, tio versxajne suficxos. Mi revenos post iom da tempo. Mi

estas certa, ke vi igxos sagxa, finfine. Kaj jen. Prenu cxi tion, gxi

helpos vin pensadi." Kaj tion dirante, li jxetas al sxi belegan pomon.

Gerda sentas sin, kvazaux Eva cxe l' serpento.







			DEMANDOJ (18)



Kiu parolas komence de la cxapitro, kaj pri kio?



Kiel sentas sin Gerda?



Kiom facile sxi legis la dokumenton?



Kial sxi ne diras, kio estas skribita en la dokumento?



Kion kunportas la acxulo, kiam li revenas, kaj kial?



Kia estas la vocxo de la filino de Gerda?



Kion Gerda ricevas por mangxi?







			NOTOJ



CXu vi scias, kion signifas "signifas"? Se ne, jen klarigo:



"SIGNIFI" estas "doni ideon", "esti komprenata en certa maniero".

"SIGNIFO" estas la ideo donata aux komunikata. Oni povas paroli pri la

signifo de vorto ("Perdi" signifas "ekmalhavi", ekzemple) aux de io

alia (Rugxa lumo povas signifi "Haltu!").



Por la sekvanta ekzerco vi devos parigi la vortojn kaj la signifojn.

"Centro" kaj "mezo" estas bona paro, cxar "centro" signifas mezon (ne

precize, sed preskaux).







			EKZERCOJ (18)



	Ekzemplo:



centro :



---> centro : mezo



	Trovu la vortojn!



ama(n)to aux sxata(n)to :

ameti :

centro :

en kiu loko :

enakvigi :

esprimi felicxon pro io ricevita :

esti atenta, sin okupi :

farebla sen granda laboro :

fari tre malbone :

grupo de amikoj (ekzemple) :

grupo de lernantoj :

io kutime farata :

kun bone funkcianta korpo :

mallasta :

ne kun :

ne paroli, fari nenian bruon :

necxiutaga okazajxaro :

ofta okulkoloro de blonduloj :

parto de parolo :

perdi la konscion :

pro kio :

rigardi kiel veran :

risko de malbono :

senti la suferojn de alia homo :

sesdek sekundoj :

tempo en historio :

tia, ke oni devas tuj fari gxin :

tre tre :

vidilo en kapo:

viro aux virino :



	La vortoj estas:



amiko, aventuro, bani, bluo, dangxero, danki, ege, epoko, facila,

fusxi, homo, kial, kie, klaso, kompati, kredi, mezo, minuto, okulo,

rondo, sana, sen, silenti, sveni, sxati, tradicio, unua, urgxa, vorto,

zorgi